De 15 meest verrassende feiten over James Brown

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 23/08/2019

De aanstekelijke film Get On Up (2016) vertelt het levensverhaal van James Brown, the Godfather of Soul. Ter inleiding heb ik 15 net zo aanstekelijke wetenswaardigheden over deze grootheid verzameld. De man werd geadoreerd door elke R&B-, soul- , funk-, rap- en hiphop-artiest die na hem kwam, inclusief Michael Jackson, Prince, George Michael en Rick Astley. Dit is je leven presenteert: de 15 meest verrassende feiten over James Brown!

1/ Geboren in een schuurtje

James Brown (hierna: JB) werd geboren op 3 maart 1933 in het houten schuurtje waar zijn ouders Susie (16) en Joseph (22) woonden. Hij groeide op in extreme armoede. Zijn moeder nam de benen toen hij nog geen 12 jaar was. Hij woonde daarna een aantal jaren bij zijn tante in haar bordeel.

2/ Van school gestuurd

Op zijn twaalfde werd JB van school gestuurd omdat zijn kleding niet zou deugen (‘unsufficient clothing’). Zijn volwassen leven lang heeft hij zich ingezet voor gedegen onderwijs voor minderheden. In de jaren ’60 nam hij de song Don’t be a drop-out op.

3/ Hij was (eventjes) bokser

Als tiener had JB een korte carrière als profbokser. Daarnaast leerde hij piano, gitaar, drums en mondharmonica spelen. Gelukkig voor ons koos hij uiteindelijk voor de muziek. Hij heeft overigens later opgetreden in het voorprogramma van een van de grootste boksmatches ooit: Mohammed Ali tegen George Foreman, in 1974 in Zambië . Zelf boksen deed hij niet meer, behalve met zijn echtgenotes (zie feit 7).

4/ Op z’n 16e in de bak

JB scoorde zijn eerste hits als leadzanger van de gospelgroep The Famous Flames, opgericht door singer/songwriter, bandleider, talent scout en producer Bobby Byrd. Byrd en JB ontmoetten elkaar tijdens een vriendschappelijke honkbalwedstrijd in de jeugdgevangenis waar de 16-jarige JB op dat moment een straf van drie maanden uitzat voor een beroving. Toen hij vrijkwam, werd hij drummer van The Famous Flames, maar al gauw deed hij een Phil Collinsje en belandde voorop het podium.

5/ Little Richard op een servetje

Zijn eerste hit Please Please Please (met The Famous Flames) schreef hij zelf. Little Richard schreef deze titel op een servetje dat JB meenam met het vaste voornemen er een liedje bij te bedenken. Er werden meer dan 1 miljoen exemplaren van verkocht.

6/ Het succesvolste live-album ooit

Op 24 oktober 1962 nam JB een concert op in The Apollo in New York. Hij financierde de registratie zelf en haalde platenbaas Syd Nathan over om er een live elpee van uit te brengen. Nathan geloofde er niet in, omdat het publiek alle nummers al als single had gekocht en live-albums altijd slecht liepen, maar ging toch overstag.  De langspeler Live at the Apollo stond vervolgens 14 maanden in de Amerikaanse album top 100. Er gingen meer dan 1 miljoen stuks over de toonbank.

7/ Vier vrouwen, minstens 13 kinderen

JB trouwde vier keer, met 1/ Velma Warren (1953-1969, 3 zoons), 2/ Deirde Jenkins (1970-1981, 2 dochters), 3/ Adrienne Lois Rodriguez (1984-1996) en 4/ Tomi Rae Hynie (2001-2006). Velma (nr 1) bleef met hem bevriend tot aan zijn dood. Deirdre (nr 2) verliet JB omdat hij haar mishandelde. Adrienne (nr 3) werd ook geslagen, maar zij bleef bij hem tot haar dood in ’96. Het huwelijk met Tomi Rae (nr 4) eindigde door JB’s overlijden. JB had een onbekend aantal kinderen. Negen kinderen heeft hij erkend (zijn oudste zoon stierf in 1973 in een auto-ongeluk),  vier anderen hebben middels een DNA-test bewezen een kind van JB te zijn. Algemeen wordt aangenomen dat er nog meer nazaten zijn.

8/ Big big big bands

JB had altijd grote bands achter zich, vaak met drie gitaristen, twee bassisten, twee drummers en een percussionist, een rijtje blazers, een strijkorkestje voor de ballads en een natuurlijk een batterij background vocalisten. Aan de James Brown Revue (1963-1971) werkten tussen de 40 en 50 mensen mee. Ze deden tot wel 330 shows per jaar. JB eiste extreme discipline, perfectie en precisie van zijn muzikanten en dansers. Wie te laat kwam, zijn schoenen niet gepoetst had, of niet in het goede ritme danste kreeg een boete. Hij had een arsenaal aan vinger- en handsignalen ontwikkeld waarmee hij tijdens optredens achter zijn rug aan de desbetreffende medewerkers aangaf welke boete ze konden verwachten voor het overtreden van zijn regels.

9/ Weer achter de tralies

In 1988 ging JB voor de tweede keer in zijn leven achter de tralies, nu voor geweldsmisdrijven. Hij zat tweeëneenhalf jaar van de twaalf jaar die de rechter hem oplegde. Na zijn vrijlating volgde er een tribute concert waar onder meer aan werd meegewerkt door MC Hammer, En Vogue, Quincy Jones, Ice-T, Tone Loc en Kool Moe Dee.

10/ Meest gesampelde artiest

JB heeft het record aantal nummer 1 hits in de Billboard R&B lijst: 17 stuks. Hij staat nummer 7 op de Rolling Stone lijst van grootste artiesten aller tijden. En hij is de meest gesampelde artiest ooit, volgens diezelfde Rolling Stone.

11/ Zijn laatste woorden

Op Eerste Kerstdag 2006 overleed JB aan de gevolgen van longontsteking. Drie dagen daarvoor was hij plotseling opgenomen toen hij onwel werd bij de tandarts. Zijn laatste woorden waren “I’m going way tonight.” Er werden maar liefst drie herdenkingsbijeenkomsten georganiseerd, op 28, 29 en 30 december. Onder de aanwezigen waren Michael Jackson (die JB altijd zijn allergrootste idool heeft genoemd), Prince, Lenny Kravitz, Stevie Wonder, Little Richard, Jerry Lee Lewis, 50 Cent, LL Cool J, Dr. Dre en vele, vele anderen. Zijn glimmend gepoetste bronzen doodskist werd door een witte koets met paarden door de straten van New York naar het Apollo Theatre gereden.

12/ Van Lenox naar Lennox

In januari 2007 zou hij een duet opnemen met Annie Lennox, Vengeance, voor haar nieuwe album Venus. Waarom het zo jammer is dat dat niet het laatste is wat JB gedaan heeft: dan was de cirkel  zo mooi rond geweest. Hij begon namelijk zijn carrière op zijn elfde jaar met het winnen van een talentenjacht in… het Lenox (!!) Theatre in Augusta. Hij zong een ballad, So Long getiteld. En hij won. Helaas stond Johnny Kraaijkamp niet in het publiek, dat had hem wellicht een hoop ellende bespaard…

13/ Drie docu’s en een speelfilm

Er zijn drie documentaires en een speelfilm over JB gemaakt: James Brown: The Man, The Message and The Music (1992), James Brown, Soul Survivor (2003), Mr. Dynamite: The Rise of James Brown (2014) en Get On Up (2014). De documentaire Mr Dynamite is te zien op Netflix. Get On Up is het gedramatiseerde levensverhaal van JB, met Chadwick Boseman in de hoofdrol. Deze film is in de nacht van zondag op maandag aanstaande om 00.10 u te zien op SBS9.

14/ Hij ‘schreef’ 2 autobiografieën

JB publiceerde twee autobiografieën die hij in beide gevallen met een co-auteur schreef: James Brown, The Godfather of Soul (1986), en I Feel Good, A Memoir of a Life in Soul. En uiteraard nog een berg biografieën, waarvan de meest recente in 2016 verscheen: Kill ‘Em and Leave: Searching for James Brown and the American Soul, van James McBride.

15/ Hij steunde Nixon

Tot slot: in 1973 verloor JB een groot aantal fans door zijn openlijke steun aan de campagne voor herverkiezing van president Richard Nixon. Over hem meer in mijn volgende blog, want volgende week zendt de VPRO de vierdelige documentaire Tricky Dick uit over Nixon. Ik stel je in dat kader voor aan een man die van alle (alle!) 45 presidenten 5 biografieën las. 123.000 pagina’s en 2243 dagen. Wie is hij en waarom deed hij dat?

Je kunt Get on up hier bekijken.

Meer documentaire-tips: Boudewijn de Groot, Lady Gaga, Buddy Holly