Hoe je keuzes je levensverhaal bepalen

Door Edwin Gitsels / Biografiebureau Dit is je leven - 02/06/2021

Als je je levensverhaal vastlegt in een biografie, betekent dit dat je keuzes moet maken. Je kunt nu eenmaal niet alles vertellen, want dan beslaat een leven al gauw een complete Billy boekenkast van Ikea. Hoe kies je wat je vertelt en wat niet? Ik laat je zien hoe je keuzes je levensverhaal bepalen.

De 7 delen van Het Bureau van J.J. Voskuil

De allerdikste biografie die ooit in de (Kroatische) boekwinkels is beland telt 3604 pagina’s en weegt 12 kilogram. Het is de biografie van de Kroatische president Franjo Tudjman, geschreven door Hrvoje Sosic. Het opvallende is dat Sosic econoom van beroep is. Maar hij had blijkbaar moeite  om economisch om te springen met alle informatie die hij over zijn onderwerp had verzameld.
Een ander beroemd voorbeeld van (auto)biografische mateloosheid is Het Bureau van J.J. Voskuil. Deze zevendelige romancyclus verscheen  tussen 1996 en 2000  en beschrijft minutieus de dertigjarige loopbaan van de auteur bij het Meertens Instituut. Voskuil deed ruim vijf jaar over het schrijven van de 5058 pagina’s tellende serie. Dat is een verbluffende prestatie.

VAN MINUUT TOT MINUUT

Tenzij jij ook je leven tot in elk detail wilt beschrijven ga ik ervan uit dat je niet de ambitie hebt om ook een duizenden pagina’s dikke autobiografie te schrijven. Dat betekent dat je keuzes moet maken. Elke dag van je leven van minuut tot minuut beschrijven is ondoenlijk en voor niemand goed. Je maakt dus per definitie keuzes in wat je weglaat. Maar wat dan? Welke gebeurtenissen, emoties, dromen, ontwikkelingen, inzichten, onthullingen vertellen iets over wie jij bent? Wie spelen, naast jijzelf uiteraard, de hoofdrollen en wie de bijrollen? En wie laat je er helemaal uit?

In vroeger tijden begon elke biografie standaard met een beschrijving van de voorouders van de hoofdpersoon, soms tot wel vier of vijf generaties terug. Dat is de afgelopen jaren vrijwel volledig verdwenen. In bepaalde gevallen kan het nog steeds zinvol zijn en iets toevoegen. Maar vaak ook niet. Tegenwoordig gaan we ervan uit dat je leven meer wordt bepaald door je omgeving en door de mensen met wie je omgaat dan door je afkomst of je wortels.

KEUZES ZIJN DE SCHARNIEREN VAN HET LOT

Beschrijf je je leven vanaf je geboorte tot aan nu, of pak je er een deel uit dat illustratief is voor het verhaal dat je wilt vertellen? Een recent voorbeeld van het laatste is het prachtige Rinkeldekink van Martine Bijl, die daarin haar leven beschrijft nadat ze in september 2015 werd getroffen door een hersenbloeding. Of de speelfilm Stan & Ollie, een biopic over Laurel & Hardy die handelt over de laatste tournee die ze samen maakten, maar die symbool staat voor al die jaren dat ze hebben samengewerkt.

Het zijn allemaal keuzes. Een van de mooiste quotes die ik ken is van mijn naamgenoot de Engelse dichter Edwin Markham. Hij schreef: ‘Keuzes zijn de scharnieren van het lot.’ In het kader van dit onderwerp heeft dat zelfs een dubbele betekenis. Niet alleen de keuzes over wat je wel of niet in je levensverhaal opneemt, ook de keuzes die je in je leven hebt gemaakt bepalen in hoge mate het eindresultaat. Je zou bijvoorbeeld ook een biografie kunnen schrijven die geheel bestaat uit die momenten in je leven dat je voor een belangrijke keuze stond. Wel of niet trouwen, wel of niet scheiden, wel of niet emigreren, wel of niet ontslag nemen en voor jezelf beginnen, enzovoort.

CHRONOLOGISCH OF THEMATISCH

En dan is er ook nog de keuze: vertel je je leven chronologisch of thematisch? Bijvoorbeeld in de biografie van Gerda die ze door mij liet schrijven voor haar kleinkinderen, heb ik samen met haar voor een combinatie gekozen. We maakten 20 hoofdstukken: alle oneven hoofdstukken vertelden haar levensverhaal van geboorte tot heden, alle even hoofdstukken hadden een thema waarin we haar relatie met dat onderwerp uitdiepten, zoals vriendschap, geloof, reizen en moederschap. Werkte als een tierelier.

Welke keuzes je ook maakt, ze gaan aan het schrijven vooraf. Dus denk er goed over na voordat je de pen ter hand neemt of je laptop openklapt. Als je behoefte hebt aan advies of een sparring partner, neem dan contact met me op.